Wat gebeurt er met iemand die in het ziekenhuis terecht komt en een manier moet vinden om daar mee om te gaan? En hoe kan een geestelijk verzorger iemand bijstaan? Jody: “Wanneer je je gezondheid verliest, verandert je leven vaak ingrijpend. Het brengt veel onzekerheid met zich mee, mensen zijn vaak angstig en voelen zich machteloos. Je weet niet wat de toekomst brengen gaat. Bovendien -mensen die zijn opgenomen- zijn niet in hun eigen veilige en vertrouwde omgeving thuis. Behalve dat je je fysiek naar voelt, lig je ook vaak met onbekende mensen op een kamer. Dat allemaal bij elkaar brengt veel teweeg.
Op zoek naar veerkracht
Bij patiënten komen soms -naast de zorg om het ziek zijn- ook herinneringen naar boven van zaken die eerder in hun leven speelden. Bijvoorbeeld het overlijden van een partner of gebeurtenissen in de familie. Of oudere patiënten kijken terug op hun leven en er komen dan ervaringen naar boven waar eerder de deksel op ging.
Wat kan een geestelijk verzorger onze patiënten in zo’n situatie bieden? Jody: ”Ten eerste helpen we mensen door goed te luisteren wat er speelt en het ordenen van de zaken die iemand bezighouden. Ook geven we uitleg over alle gevoelens die komen kijken bij het ziek zijn zoals de onrust en machteloosheid. Daarnaast ondersteunen we soms mensen door mee te denken over moeilijke beslissingen die ze moeten maken, bijvoorbeeld of ze nog een laatste chemo willen. En ten slotte onderzoeken we samen wat iemand kracht en troost biedt. Zodat diens veerkracht wat versterkt. Soms is de situatie voor iemand echt zwaar en zwart en is er geen veerkracht. Het gaat dan niet om oplossingen bieden maar om erbij blijven. Ook dat biedt steun.
Misvattingen
De naam ‘geestelijke zorg’ leidt soms tot misvattingen over wat een geestelijk verzorger biedt. Jody omschrijft het daarom ook wel als mentale ondersteuning. “Want,” zegt ze, “bij geestelijke verzorging denken mensen ten onrechte dat de ondersteuning altijd een religieuze grondslag heeft, dat het alleen bedoeld is voor mensen die op sterven liggen of dat je er ‘geestelijk’ voor in de war moet zijn. En geen van de drie is waar. Iedereen die het ziekenhuis bezoekt en hulp kan gebruiken kan om onze ondersteuning vragen. Ik of mijn collega komt dan langs voor een vertrouwelijk gesprek van mens tot mens.
De juiste snaar raken
Een geestelijk verzorger gaat in gesprek met de patiënt- soms samen met diens naasten- op zoek naar zingeving en bronnen waaruit kracht geput kan worden. Dat zijn vaak de dierbaren om de patiënt heen. Maar ook muziek, natuur en geloof zijn krachtige bronnen van zingeving en troost. Jody: ”Behalve de gesprekken die ik met mensen heb, kan ik bijvoorbeeld ook met hen samen bidden, een gedicht lezen, muziek luisteren, ontspanningsoefeningen doen of waar dan ook behoefte aan is. Je ziet meteen wanneer het klopt en je de juiste snaar raakt, iemand opent zichzelf veel meer wordt zachter. En er komt meer rust.”
Diverse levensovertuigingen
Maar hoe zit het eigenlijk met de religie? Kan iedereen -ongeacht diens levensovertuiging- terecht bij de geestelijke zorg? Jody: ”Jazeker. De bronnen van zingeving zijn heel divers. Het maakt niet uit welke levensovertuiging je hebt. Veel mensen hebben geen religie maar vaak blijkt dat ze toch ergens in geloven, bijvoorbeeld in hun eigen kracht. Dat kunnen we samen onderzoeken. Als het gaat om heel specifieke geloofsvragen, bijvoorbeeld vanuit islamitische geloofsovertuiging, dan kunnen we ook de hulp inroepen van een islamitisch geestelijk verzorger.
Soms moeten mensen een drempel over om onze hulp in te schakelen. Ze willen sterk zijn. Maar ook mensen die doorgaans heel stabiel zijn kunnen zich heel ontredderd voelen en hun grip kwijt zijn. Het kan dan zo helpen om met iemand je gedachten te ordenen en weer wat grip te krijgen op de situatie. Dat gun ik iedereen. Gelukkig is er ook veel zorg van al mijn collega’s die onze patiënten zien: verpleegkundigen, schoonmakers, voedingsassistenten, et cetera. Het doet zo goed als iemand even oog heeft voor je en zegt: ‘Het is best zwaar hè.’ We doen dat echt met elkaar.
Tips voor naasten
Heb je een advies voor de naasten van mensen die ziek zijn? Wat moet je vooral wel of juist niet doen? Jody: “Probeer te luisteren en laat oplossingen en adviezen achterwege. Je kunt beter vragen wat iemand nodig heeft op dat moment. Het voelt soms wel alsof je met lege handen staat en eigenlijk niets kunt doen. Dat is lastig. Maar wanneer je het kunt uithouden om naast iemand te blijven zonder adviezen en kunt luisteren naar wat er in iemand omgaat is dat heel waardevol. Ook kleine gebaren als een bloemetje of een kaartje zijn fijn. En vergeet tot slot niet om ook hulp voor jezelf te zoeken zodat je je verhaal kwijt kunt bij iemand.”
Meer informatie of een afspraak maken.
