Kinderartsen in het hele land zien sinds het begin van corona meer kinderen met eetstoornissen voorbij komen in de regionale poliklinieken. Bij het Dijklander Ziekenhuis is het aantal in 2020 zelfs verdubbeld, die toename zorgt voor langere wachtlijsten. Wat is het verband tussen de coronacrisis en het ontstaan van een eetstoornis?
Exacte en recente cijfers over hoeveel kinderen in Nederland lijden onder eetstoornissen als anorexia nervosa en boulimia zijn er niet volgens het Nederlands Jeugdinstituut. Volgens een deskundige bij de GGZ zijn er bij de afdeling Noord-Holland Noord een of twee aanmeldingen per maand, in de laatste twee maanden waren er twaalf aanmeldingen.
Kinderarts Nielske Weggelaar, werkzaam bij het Dijklander Ziekenhuis in Purmerend, zag in 2019 zes patiënten in totaal die binnenkwamen met een eetstoornis, in 2020 is dat aantal verdubbeld naar twaalf. De meeste kinderen die bij Weggelaar komen zijn veertien of vijftien jaar, die anorexia hebben. „Ze stoppen gewoon met eten. Maar opvallend is dat van de twaalf patiënten in 2020, er zeven zich meldden na de eerste lockdown. In juli en augustus waren er helemaal geen nieuwe kinderen met een eetstoornis en de rest kwam in de laatste drie maanden van 2020. Het lijkt in clusters zich aan te dien als reacties op de lockdowns, maar het is lastig te zeggen hoe dat verband er inhoudelijk uit ziet.”
Wat zeggen de patiënten die bij Weggelaar binnenkomen? „De jongens en meiden zeggen dat tijdens het thuiszitten ze heel bewust werden van wat ze aten. Dus gingen ze, ook als gezin, gezonder eten. Ze gingen lijnen, en daarin slaan ze door omdat ze dan zien dat het lukt. Sommige meiden wegen tussen de 44 en 47 kilo als ik ze voor het eerst in de polikliniek zie, dan zijn ze soms al twintig kilo afgevallen. Een theorie die rondgaat, bedacht door kinderarts Annemarie van Bellegem van Amsterdam UMC, is dat zelf de controle houden over wat tieners eten, helpt omdat ze hun dagelijks leven niet door corona kunnen controleren.” Is de landelijke en regionale 
toename dan ook te danken aan de sluiting van de scholen? „Ik denk wel dat het veel zou uitmaken, de structuur van die kinderen hun leven is weggevallen, dat kan een factor zijn in het ontstaan van een eetstoornis. Daarnaast is het ook veel minder zichtbaar omdat iedereen thuis blijft, wie weet wat er achter de voordeur gebeurt.”
Wachtlijsten
Weggelaar maakt zich ernstige zorgen over de toename aan eetstoornissen die ze bij het Dijklander ziet, deels vanwege lange wachtlijsten. „Ik doe als kinderarts de eerste medische controles, en verwijs ik ze naar een diëtiste en een GGZ-instelling voor therapie. Afgelopen oktober kon ik nergens aankomen met mijn patiënten, GGZ-instellingen zaten vol. Triversum Purmerend en Amsterdam zat vol en heb ook wel gehoord dat ik moest doorverwijzen naar Zeist. Er is noodhulp geboden door GGZ Noord-Holland Noord, maar een tiener met een ernstige vorm van anorexia heeft zo snel mogelijk intensieve begeleiding nodig, en dat is ook multidisciplinair omdat therapeuten en artsen specialistische begeleiding moeten geven. Dat traject kan ook jaren duren. Als de toestroom zo blijft, dan moeten we kinderen meer gaan opnemen in de kliniek, om ze in de gaten te houden. Want twee of vier maanden wachten op een intakegesprek, en dan nog wachten op therapie, is te lang, zo iemand kan in die tijd onderuit gaan.”
Kinderarts Flip van der Hulst ziet dezelfde trend bij het Zaans Medisch Centrum (ZMC) als Weggelaar bij het Dijklander. „We zien meer kinderen met een eetstoornis, sinds het begin van de coronacrisis. In 2019 hadden we er tien, in 2020 veertien. En ik heb er nu ook al nieuwe patiënten in het nieuwe jaar, terwijl de eerste maand van 2021 niet eens voorbij is. De meesten zijn dan rond februari en maart van 2020 begonnen, dus ik verdenk corona wel als oorzaak van de toename. Maar honderd procent zeker weten we niet. We zien ook veel kinderen die een terugval hebben, dus dan waren ze op de goede weg naar genezing, maar zijn ze weer begonnen met extreem diëten of eten uitspugen. Ze zien hun vrienden niet, gaan niet naar school, ze zitten maar met hun ’stomme’ gezinsleden thuis. Ze hebben veel met zichzelf te maken, dat is confronterend.” Er zijn tieners die lang een eetstoornis kunnen verbergen. „Een eetstoornis hebben, is een dodelijke ziekte. Het lichaam gaat protesteren als je te weinig eet bijvoorbeeld. Ook al ben je op een gezond gewicht voor je leeftijd, zeg veertien jaar, maar je bent tien of vijftien kilo in een aantal maanden afgevallen, dan gaat je lichaam zeker aangeven dat dat niet oké is. Het zijn niet alleen de meisjes die vel over been zijn.” Van der Hulst zit in een werkgroep met kinderartsen uit het hele land. „We zien daar ook een toename bij jongere kinderen. Ik heb recent kinderen behandeld die tien en twaalf jaar waren, dat baart grote zorgen.”
De lange wachtlijsten is voor van der Hulst een probleem. Triversum is een grote organisatie, maar zij lopen ook over, net als Youz, ook een organisatie die kinderen met eetstoornissen behandelt. Dit komt door personeelstekort en soms financiën. Ik maak me er druk over, ik durf bijna niet te verwijzen. We moeten meer opleiden, maar ook kijken of er partijen zijn die ons in het begin van de wachttijd kunnen helpen, om instellingen te ontlasten. Het liefst wil ik meer ambulante begeleiding, dat hulpverleners bij de kinderen thuiskomen, maar dat is lastig qua bezetting en kosten.”
GGZ Noord-Holland Noord laat in een reactie weten over de wachtlijsten bij Triversum Purmerend: „Er zijn meer aanmeldingen van meisjes en jongens met eetstoornissen in heel Nederland en dus ook in Purmerend. Jongeren met eetstoornisproblematiek helpen we zo snel mogelijk omdat hun klachten veelal ernstig zijn ofwel snel kunnen verergeren. Om dit te kunnen doen, helpen hulpverleners ook uit Alkmaar en Hoorn. We sluiten niet uit dat er een verband is tussen corona en het grotere aantal aanmeldingen, omdat meer jongeren in deze tijd grip verliezen op het dagelijks leven en meer stress ervaren, maar er is nog geen bewijs.”
Bron: Dagblad Zaanstreek, 27 januari 2021
