Fitter naar huis door kleine aanpassingen in de zorg

In het ZMC is een proefproject van start gegaan. Op de long- en oncologieafdeling wordt alles uit de kast gehaald om opgenomen patiënten zo fit mogelijk weer naar huis te laten gaan. Dat is belangrijk omdat patiënten vaak conditie verliezen als ze lang in bed liggen terwijl ze worden geholpen aan hun kwaal. Het project is gestart om beter herstel bij patiënten te bevorderen.

“In het ziekenhuis opgenomen zijn, is een noodzakelijk kwaad. Je ligt in bed eigenlijk steeds te wachten tot de volgende zorgverlener bij je langskomt voor een onderzoek of informatie.” Meneer Wallenburg (79) ligt op de verpleegafdeling in het ZMC nadat hij de week ervoor onwel werd. Hij heeft vandaag samen met een andere patiënt en twee vrijwilligers geluncht in de gezamenlijke huiskamer op de afdeling. “Dat is toch gezelliger. Dan ben je er even uit en kun je een praatje maken.”

Uit onderzoek blijkt dat patiënten die in het ziekenhuis zijn opgenomen een groot deel van de tijd onnodig in bed liggen. Daardoor nemen zelfredzaamheid, spierkracht, breinfunctie en conditie af. En dat is eigenlijk zonde, want als iemand weer net zo fit naar huis gaat als dat hij binnenkwam, is dat gezondheidswinst. De kans om daarna weer opnieuw in het ziekenhuis terug te komen, neemt af.

Helende omgeving

Het is dus belangrijk dat mensen tijdens hun opname actief bezig blijven. De Long- en oncologieafdeling is daarom begonnen met een proef waarbij ze onderzoekt wat het beste werkt om mensen daarbij te ondersteunen. Het project ‘Healing environment’ (helende omgeving) is gestart vanuit de afdeling zelf. Succesvolle onderdelen kunnen daarna op andere afdelingen gekopieerd worden.

Net als thuis

“We willen dat onze patiënten hun dag zoveel mogelijk op een vertrouwde manier kunnen invullen, net zoals ze dat thuis zouden doen,” legt teamleider Demi van der Pol uit. “We hebben gekeken wat er nodig is om onze patiënten beter te kunnen ondersteunen bij hun herstel. Dat geldt voor beweging, voeding, rust en ontspanning. We kijken waar we dat anders kunnen organiseren zodat het bijdraagt aan het behouden van de conditie en vaardigheden. En - minstens even belangrijk - voor de patiënt is het ook vaak prettiger om actief bezig te zijn."

"Tot nu toe hebben we al heel wat zaken kunnen aanpassen”, legt Demi uit. “We hebben de tijden van de controles van de vitale functies verplaatst van zes uur ’s ochtends naar acht uur ‘s ochtends. Hierdoor krijgen de patiënten meer nachtrust. Rust is een van de vier belangrijke pijlers om fit te blijven. We hebben op de gang ook een hometrainer neergezet. Patiënten die voor hun opname nog fietsten, kunnen dat bij ons blijven doen, zodat ze die vaardigheid niet verliezen.

Ook zijn we begonnen met gezamenlijk lunchen in de huiskamer op de afdeling. We nodigen patiënten daar nu actief voor uit. Ze kunnen zo een praatje maken met elkaar. Dat is fijn omdat het best eenzaam kan voelen als je opgenomen bent. Ook zijn ze uit bed en zitten wat langer in een stoel. Zo bewegen ze al meer. We merken daarbij: zien eten, doet eten. In gezelschap lukt eten soms beter. In de avond nodigen de voedingsassistenten patiënten uit om met elkaar te dineren in de lounge.

Meer bewegen en ontspannen

Ontspanning vinden door een boek te lezen, spelletjes te doen, te handwerken of een andere plezierige bezigheid te doen: het draagt allemaal bij aan het behouden van de gezondheid. Demi: “Het vraagt soms wel wat extra werk om dit allemaal te kunnen organiseren. Daarom hebben we - naast onze zorgondersteuners - ook twee geweldige vrijwilligers gevonden die dit mogelijk maken.”

Samen lunchen met vrijwilligers

Anika van der Velde en Elisa Braas zijn alle twee vrijwilliger bij het project. Ze hebben beiden een achtergrond in de zorg. “Tussen de middag gaan we bij patiënten op de kamer langs en nodigen ze uit om samen met ons te lunchen in de huiskamer”, legt Anika uit. “Het sociale contact met ons en met andere patiënten die komen lunchen, is vaak heel welkom. We zijn bezig om ook een amusementen-kar in te richten met materialen waarmee patiënten zich kunnen vermaken zoals bijvoorbeeld puzzelboekjes, spelletjes en tekenspullen. We hebben een kastje met boeken neergezet en we hebben een ‘kletspot’ met gesprekskaartjes op tafel staan. Zo motiveren we patiënten om actief bezig te blijven. Het breekt hun dag een beetje. Het is heel mooi om te zien hoe blij mensen ermee zijn.”

Elisa kan doordat ze zelf ziek werd niet meer als verpleegkundige aan de slag, maar kan wel vrijwilligerswerk doen. “Ik weet uit eigen ervaring hoe het is om patiënt te zijn. Daardoor snap ik goed hoe moeilijk het kan zijn om afhankelijk te zijn van zorg van anderen. Ik kan echt de tijd nemen om met iemand te praten of om samen iets te doen. Ik merk dat de patiënten dat heel fijn vinden. Het geeft mij een fijn gevoel om op die manier bij te dragen aan hun welzijn.”

Zo blijft u zo fit mogelijk in het ziekenhuis

Blijf bij opname in het ziekenhuis zoveel mogelijk doen wat u voor uw opname thuis ook deed. Zo nemen uw conditie en vaardigheden minder af.

Draag overdag geen pyjama. Trek gemakkelijk zittende kleding en stevige schoenen aan. Dan onderneemt u gemakkelijker een activiteit.

Doe ontspannende activiteiten die u thuis ook doet. Neem de spullen daarvoor mee, zoals muziek, handwerk of een leesboek.

Neem uw dagelijkse hulpmiddelen mee naar het ziekenhuis zoals een wandelstok of een rollator. Houdt u van fietsen? U kunt ook fietsen op een hometrainer op de afdeling.

Ga overdag in een stoel zitten in plaats van op bed liggen.

Blijf zoveel mogelijk in beweging. Overleg met de verpleging wat voor u haalbaar is. Loop bijvoorbeeld een rondje over de afdeling of haal zelf een kopje koffie. Lichte oefeningen doen met uw armen en benen terwijl u zit, helpen ook goed.

Doe wat u zelf kunt doen tijdens uw verzorging.

Blijf ook wanneer u weer thuis bent zoveel mogelijk in beweging.

Heeft u advies nodig? Vraag erom aan uw zorgverleners.