Zo’n veertig procent van de artsen in Nederland promoveert. Over het algemeen promoveren artsen als ze werken als ANIOS (arts niet in opleiding tot specialist) in bijvoorbeeld een academisch ziekenhuis. Promoveren wanneer u uw sporen als gynaecoloog al hebt verdiend én tijdelijk bent aangesteld als lid van de raad van bestuur, is een bijzondere gebeurtenis. Afgelopen week verdedigde ZMC gynaecoloog Angelo Hooker zijn proefschrift “pregnancy-related intrauterine adhesions” aan de Vrije Universiteit Amsterdam (Amsterdam UMC). We spraken Hooker over zijn onderzoek én de uitkomsten.
Uitzondering op de regel
Hooker herkent dat hij een uitzondering is ‘in het promovendus groepje’. Hij vertelt: “Ik ben begonnen toen ik in opleiding was tot gynaecoloog. Daardoor kon ik mijn klinische kennis gebruiken om te bepalen waar het gebrek aan kennis zat en waar onderzoek nodig was. Ik heb zelf het onderzoek bedacht, de aanvraag geschreven en het onderzoek opgezet. Tien jaar later en negen artikelen verder -de eerste veerscheen in 2014- is mijn proefschrift af.”
Onderzoek naar (het voorkomen van) verklevingen
Een ware tongbreker de titel van uw boek. Waar heeft u precies onderzoek naar gedaan? Hooker: “Verklevingen in de baarmoeder (intra-uteriene adhesies) na een operatieve behandeling -voornamelijk na een curettage: het weghalen van zwangerschapsweefsel uit de baarmoeder- zijn een veelvoorkomend probleem. Verklevingen veroorzaken onder meer menstruatieproblemen, verminderde vruchtbaarheid en herhaalde miskramen.
Uit mijn eerdere onderzoek blijkt dat 1 op de 5 vrouwen na een miskraam verklevingen hadden. Bijna de helft van die verklevingen waren matig tot ernstig. Vrouwen met herhaalde miskramen hebben een grotere kans op het ontwikkelen van verklevingen vooral na operatieve ingrepen (curettages). Wij onderzochten in hoeverre het inbrengen van hyaluronzuur (ACP-gel) leidt tot een vermindering van verklevingen na een miskraamcurettage. Ook gingen we na welke invloed de gel heeft op het weer zwanger kunnen raken.”
Patiënten van het ZMC
“Maar liefst 152 vrouwen deden mee aan ons onderzoek”, vervolgt Hooker. “Ook tientallen patiënten van het ZMC. We volgden ze over een periode van drie jaar met behulp van vragenlijsten en dossieronderzoek. Onze bevindingen? Het blijkt dat het inbrengen van hyaluronzuur leidt tot een significante vermindering van het aantal én de ernst van verklevingen na een miskraamcurettage bij vrouwen die in het verleden tenminste één curettage hebben gehad. Na een curettage mét hyaluronzuur waren er bovendien significant meer volbrachte zwangerschappen.
Meer dan 90% van de benaderde vrouwen deed mee aan ons onderzoek. Deze vrouwen hadden allemaal een kinderwens. Een deel van de vrouwen liet ons persoonlijk weten dat ze zwanger waren geraakt. Vrouwen werden ook sneller zwanger. Dat vond ik heel mooi.”
“We weten dat het voorkomen van verklevingen het allerbelangrijkste is”, stelt Hooker. “Ons advies: wacht na een miskraam zoveel mogelijk af. Mocht het lichaam het zwangerschapsmateriaal niet op natuurlijke wijze loslaten, dan kun je kiezen voor medicatie. Hiermee voorkom je de kans op verklevingen door een ingreep. Als dat geen optie is dan gaan we over tot een curettage waarbij het liefst verklevingen worden voorkomen, mogelijk door het inbrengen van hyaluronzuur.
Wereldwijde samenwerking
Eén onderzoek is geen onderzoek; er is daarom vervolg onderzoek nodig om meer kennis te vergaren en uiteindelijk de richtlijnen te kunnen aanpassen. Wereldwijd volgen experts op dit gebied de ontwikkelingen. Ik heb wekelijks contact met collega’s uit onder andere de Verenigde Staten. We bespreken hoe je verklevingen het beste kunt voorkomen, wat een goede behandeling is en waar verder onderzoek nodig is.
Binnenkort start er een nieuwe studie naar de applicatie van hyaluronzuur en de invloed daarvan op zwangerschappen. We onderzoeken dan ook de zorgkosten. Elke vrouw met verklevingen krijgt gemiddeld drie hysteroscopien (onderzoek waarbij de gynaecoloog met een kijkbuis via de vagina naar de binnenkant van de baarmoeder kijkt). Het inbrengen van de ACP-gel doen we eenmalig. Dat zou een aanzienlijke vermindering van zorgkosten kunnen opleveren. Naast uiteraard een hoop narigheid waarvoor we onze patiënten willen behoeden. Want daar gaan we voor.”
Meer informatie en de Nederlandse samenvatting van het proefschrift vindt u op onze webpagina Wetenschap in beeld - Zaans Medisch Centrum
